|
Deakin i njegov sljedbenik u Titovoj komandi u Jajcu u centralnoj Bosni, general Fitzroy McLean, su ubijedili Churchilla u Kairu krajem 1943. da su Titove snage predvodjene komunistima veoma efektivne i da antikomunistichki srpski rival, general Drazha Mihajlovic', kao posljedica toga saradjuje sa silama Osovine. Trenutna odluka udruzhenih sila da odustanu od Mihajlovic'a i podrzhe Tita u potpunosti i do kraja, veoma se isplatila u vojnom smislu.
Rekreiminacija je prestala poslije 1948. kada je Tito raskinuo sa Staljinovom politikom. Nakon Titove smrti 1980, optuzhbe i prevare su primile nove dimenzije kada su Srbi pocheli napadati multinacionalnu tvorevinu koju je Tito ostavio iza sebe.
Proizvod sukoba je bio Slobodan Miloshevic' i rat devedesetih. Rehabilitacija Miloshevic'a, demonizacija Deakina, McLean-a i Churchilla je postala svakodnevnica srpske retorike i chinila je Deakinov zhivot paklom.
Za razliku od McLean-a, koji je svoje ratne avanture bukvalno pripisao istoriji, Deakin ih je josh uvijek smatrao zhivim, sirovim i nastavljao da ih analizira.
Pomazhuc'i Churchillu da opravda svoj stav za Deakina je bilo puno lakshe nego da brani vlastiti. Djelimichan razlog ovome je da on, za razliku od Churchilla nije imao sekretaricu da umjesto njega kuca, konsultante, niti Churchillovu energiju podstaknutu konjakom u kasne sate, iza ponoc'i.
Deakin je rodjen u Londonu, sin familije farmera iz oblasti pored Londona poznate pod imenom Hertfordshire. Pohadjao je srednju shkolu Westminster, studirao je i zavrshio uspjeshno studij moderne istorije 1934. na Christ Church koledzhu u Oxfordu. Sreo je svoju prvu zhenu Margaret Ogilvy 1935, sa njom je imao dva sina koji su josh uvijek zhivi. Nazhalost, razveo se od nje 1940. godine.
Malo prije pochetka rata, Deakin se prijavio da sluzhi sa oksfordskim husarima, 1941. su ga poslali u izvrshni Odbor operacija gdje je radio za koordinaciju britanske sigurnosti u Njujorku (New York). Vratio se u London 1942. gdje mu je zadatak bio da analizira situaciju Jugoslavije sa posebnim osvrtom na Sloveniju. Kada su ga poslali u Kairo, nashao se u sredini borbe za vlast po pitanju Jugoslavije izmedju Izvrshnog odbora i Ministarstva stranih poslova, ali i unutar obje organizacije.
Deakinovi shefovi u Kairu koji su bili pro partizanski nastrojeni su rachunali na njegovo prijateljstvo sa Premijerom. Bili su u pravu ali samo zbog dokaza koje je on prilozhio. Deakin je evakuisan iz Jajca krajem novembra 1943, u isto vrijeme kada su se partizani borili za poslijeratnu vlast. Ni Deakin ni McLean ovo nisu krili od Churchilla, koji se bez obzira na sve josh nadao da c'e se Tito slozhiti sa povratkom kralja iz izbjeglishtva.
Deakin je ozhenio radnu kolegicu iz Ministarstva, Liviu Stela, u Kairu krajem 1943. Promovisan u pukovnika, on je kasnije radio na pitanjima Jugoslavije iz baze Sekretarijata blizu Barija u Italiji, a 1945-46. se vratio u Jugoslaviju kao prvi sekretar Ambasade. Kao ”stari partizan” uzhivao je poshtovanje rukovodstva vlade i imao je priliku da dosta putuje. Njegov privilegovani status mu je dozvolio pristup liderima i dokumentima, posebno u 1960. kada se sistem liberizovao.
Po povratku u Oxford 1946. Churchill je trazhio od Deakina da mu pomogne na pisanju ratne istorije. U isto vrijeme mu se pruzhila prilika da uspostavi novi koledzh za magisterij uz pomoc' donacije od jednog miliona britanskih funti, koju je dao francuski biznismen iz Ardena, Antonin Besse. Suma nije bila ni priblizhno dovoljna, pa je Deakin bio prinudjen da godinama izmishlja nachine da nadje fondove. Pored ovih problema i naredbi da prati Churchilla na putovanjima, Deakin je uspio izdati knjigu, ”The Brutal Friedship” (Surovo prijateljstvo) 1962, koja je bila studija italijansko-njemachkih odnosa u toku rata.
Deakin se mlad penzionisao 1968. u le Castellet blizu Toulona, nakon shto je St. Anthony Colledge vec' bio poznat i prve zhene su primljene na studij 1962. Iz svog prelijepog egzila bi ponekad svratio u London, nashao se sa prijateljima i zabavljao ih prichama iz rata. Nadzhivio ih je dosta, medju njima i voljenu zhenu Liviju koja je umrla 2001. godine. Do kraja zhivota je bio znatizheljan, veseo i poznat po velikodushnosti da dijeli vrijeme i shampanjac sa bivshim studentima i dugogodishnjim prijateljima.
William Deakin je naravno dobio dosta odlikovanja: DSO (u Britaniji) 1943, Partizansku zvijezdu 1969. i viteshtvo 1975. Kao znak poshtovanja Margaret Thatcher je pozvala Deakina i McLean-a na Titovu sahranu 1980.
Frederick William Dampier Deakin, akademichar, vojnik i pisac, rodjen 3. jula 1913; umro 22. januara 2005. godine.
Prevela s engleskog: Snezhana Hassel |